Rituelen zijn belangrijk in de vrijmetselarij. Een ritueel is een spel met rollen, woorden en handelingen in een vast patroon dat zijn kracht ontleent aan herhaling. Denk aan de inauguratie van een staatshoofd.
Een ritueel roept een licht mystieke of esoterische sfeer op. Iedere aanwezige beleeft het ritueel op zijn eigen manier, afhankelijk van je ontvankelijkheid en gemoedstoestand op dat moment. Voor iedereen die een ritueel meemaakt is het een beleving die blijvende indruk achterlaat.
Elke vrijmetselaarsloge in Nederland kent rituelen die vrijwel overal hetzelfde zijn. Het ritueel wordt uitgevoerd in een geëigende ruimte, die wij tempel of werkplaats noemen. Ook muziek maakt er deel van uit. Voor belangrijke gebeurtenissen in de vrijmetselarij bestaan afzonderlijke rituelen: bijvoorbeeld bij de verhoging van graad, de aanstelling van een voorzitter van een loge, de oprichting van een loge, enzovoort.
Zo zijn er rituelen voor de inwijding van een nieuw lid, bij de zomer- en winterevening, de opening van het werkjaar of een rouwloge voor een overleden lid. Na afloop verzamelen wij ons in een andere ruimte: de voorhof. Meestal vindt hier aansluitend een zogeheten tafelloge plaats. In een wat minder plechtige sfeer genieten we van een eenvoudige maaltijd: het broedermaal.